W SZKOLE OSOBISTEGO DOŚWIADCZENIA

Jak wspomniano wcześniej, Sługa Boży ks. Wojciech Piwowarczyk osobiste doświadczenie kształtował w trudnym okresie historycznym. Zapewne w istotnym stopniu na osiągnięcie dojrzałego charakteru i osobowości, na jego myśl i nauczanie miały wpływ przed wszystkim więź z Bogiem oraz nauka.

Warto więc przyjrzeć się pokrótce ówczesnym nurtom filozoficznym, nauczaniu Kościoła tamtej epoki oraz wzorcom, ideałom wychowawczym przyświecającym wychowaniu i nauczaniu dwudziestolecia międzywojennego. Wśród najważniejszych idei tego okresu był personalizm, zwłaszcza chrześcijański. Zrodził się on w głównej mierze z potrzeby odbudowy moralnej i duchowej społeczeństw po I wojnie światowej, która przyniosła wiele zniszczeń i błędnych ideologii redukujących wartość osoby ludzkiej.

Główną cechą personalizmu jest uznanie, iż osoba została stworzona na obraz i podobieństwo Boże, stąd bierze się uznanie jej nadrzędności wobec świata rzeczy i biokosmosu[1]. Nurt ten wywarł ogromny wpływ na myśl odrodzeniową Europy. Został unaukowiony i upowszechniony. Do największych myślicieli personalizmu zalicza się: Maxa Schelera – niemieckiego filozofa, Emanuela Mouniera – francuskiego myśliciela, a w Polsce – o. Jacka Woronieckiego. Po II wojnie światowej myśl personalistyczna była kształtowana głównie przez trzech Francuzów: Jaquesa Maritaina, Gabriela Marcela i Pierre Teilharda de Chardin. W latach pięćdziesiątych pojawił się personalizm lubelskiej szkoły filozofii klasycznej[2]. Jej głównymi twórcami byli: Albert M. Krąpiec, Stefan Świeżawski, Wincenty Granat i Karol Wojtyła. Ponieważ ten ostatni został papieżem, lubelski tomizm stał się nauką powszechną w całym Kościele i świecie przez nauczanie papieskie.

Nauczanie społeczne Kościoła dotyczyło trudnych kwestii religijnych, duchowych i społecznych tego okresu. Problemy te zostały ukazane w proroczej encyklice Leona XIII Rerum novarum (z 15 V 1891), jak i w encyklikach Piusa XI: dotyczącej sytuacji powojennej pt. Ubi arcano Dei (z 23 XII 1922) i Quadragesimo anno (z 15 V 1931). Na tym tle rozwijał się kult Serca Jezusowego[3].

Ksiądz Piwowarczyk jako kapłan kształtował swoją wiedzę teologiczną w oparciu o filozofię tomistyczną, której twórcą jest św. Tomasz z Akwinu[4]. Akwinata stworzył zwarty system nauki filozoficznej i teologii katolickiej, zwany tomizmem, opierający się na filozofii realizmu Arystotelesa. Filozofia ta zwana jest również metafizyką. Jej istotą jest zagadnienie istnienia Boga i człowieka, który składa się z duszy i ciała. A więc istotą fizyczną, psychiczną i duchową. Takie pojęcie osoby ludzkiej jest uznawane przez naukę Kościoła i jest fundamentem jego nauczania.

Alicja Janiak

[1] S. Kowalczyk, Społeczny personalizm Maritaine’a, „Rocznik Nauk Społecznych” 13(1983), z. 1, s. 31.
[2] I. Dec, Personalizm w filozofii: (próba systematyzacji), „Biblioteka Teologii Fundamentalnej” 3(2008), s. 312.
[3] https://sympozjum.scj.pl/intronizacja-najswietszego-serca-jezusowego-na-tle-problematyki-spolecznej-w-polsce-w-okresie-dwudziestolecia-miedzywojennego [31 III 2022].
[4] https://brewiarz.pl/czytelnia/swieci/01-28.php3 [31 III 2022].