Liturgia słowa

Czytanie i wyjaśnianie Pisma świętego w czasie liturgii Mszy św. ma swoje źródło w modlitewnej tradycji narodu wybranego. Struktura liturgii słowa kształtuje się na podstawie liturgii żydowskiej synagogi. Od samego początku obejmuje ona czytania biblijne, homilię, psalmy oraz modlitwę. Liczba i dobór czytań podlegały zróżnicowaniu, choć z zasady księgi Starego Testamentu czytano przed lekturą ksiąg Nowego Testamentu, przy czym ostatni fragment pochodził z Ewangelii.

Nie jest rzeczą pewną, czy czytanie ksiąg Starego Testamentu było stałą praktyką w liturgii rzymskiej, a praktyki tej zaniechano prawdopodobnie w czasach św. Grzegorza Wielkiego. Tendencja do odnowienia porządku czytań mszalnych ujawniła się w okresie tzw. ruchu liturgicznego, który w Kościele na Zachodzie rozwija się od pontyfikatu św. Piusa X (1903-1914). W czasie pierwszego kongresu liturgicznego w Maria-Laach w 1951 roku sformułowano postulat odczytywania perykop biblijnych wyłącznie w języku ojczystym.

Do źródeł życia Kościoła, a którymi są: Boże słowo i liturgia powrócił Sobór Watykański II. W konstytucji o liturgii świętej czytamy: „Pismo święte ma doniosłe znaczenie w sprawowaniu liturgii. Z niego bowiem pochodzą czytania, które wyjaśnia się w homilii, oraz psalmy przeznaczone do śpiewu. Z niego czerpią natchnienie i ducha prośby, modlitwy i pieśni liturgiczne. W nim też trzeba szukać sensu czynności i znaków. Dlatego w trosce o odnowienie, rozwój i dostosowanie świętej liturgii należy rozbudzać serdeczne i żywe umiłowanie Pisma świętego, o którym świadczy czcigodna tradycja obrządków wschodnich i zachodnich” (n. 24).

W 1969 roku Kongregacja Kultu Bożego ogłosiła nowy lekcjonarz mszalny. Polska wersja tego lekcjonarza została opublikowana w latach 1972-1977, a obejmuje siedem tomów.

W czasie każdej Mszy świętej w niedziele i uroczystości czyta się trzy czytania: I – ze Starego Testamentu, II – z Pism Apostoła (Listy, albo Apokalipsa, w zależności od okresu liturgicznego), III – z Ewangelii. Taki dobór czytań ilustruje jedność obu Testamentów i całej historii zbawienia, której ośrodkiem jest Jezus Chrystus.  Urozmaicenie czytań jest zapewnione przez trzyletni cykl. Te same teksty są czytane dopiero po upływie trzech lat. W dni powszednie w czasie Mszy czytane są dwa czytania: I – ze Starego Testamentu bądź z Apostoła, II – z Ewangelii. Czytania Ewangelii są rozłożone w cyklu rocznym, natomiast pierwsze czytania w cyklu dwuletnim.